Chiếc xe ngựa dừng lại bên ngoài nhà máy dệt John.

Trương Hằng và Holmes bước xuống xe. Ngay lúc đó một gã đàn ông mồm toàn răng sâu, mặt mũi chuột vượn tiến lại.

"Hai vị cần gì?" hắn nhếch mép hỏi.

"Chúng tôi muốn vào trong tìm một người," Holmes nói.

"E là không hợp quy củ cho lắm đâu. Trong ấy toàn là các cô gái, mà hai ngài thì..." Gã chuột vượn lắc đầu, giọng kéo dài. "Thật chẳng ra thể thống gì, chẳng ra thể thống gì."

Holmes thò tay vào túi, lấy ra một đồng vàng nửa bảng, ném vào tay tên đàn ông. "Chỉ cần mười lăm phút thôi."

Tên kia cau mày, giả vờ miễn cưỡng. Holmes chẳng buồn nhập vai, đưa tay định lấy lại đồng tiền.

"Khoan đã, khoan đã, vừa hay ông chủ không có ở đây. Tôi có thể tìm cách giúp hai vị... Nhưng nói trước nhé, chỉ mười lăm phút thôi, không hơn được," Gã chuột vượn vội vàng nói, rồi nhanh tay nhét đồng vàng vào túi.

Sau đó, hắn dẫn hai người vào nhà máy dệt.

Kể từ khi James Watt phát minh ra động cơ hơi nước, mở màn cho cuộc Cách mạng Công nghiệp, động cơ hơi nước dần thay thế sức nước. Các nhà máy dệt không còn cần xây dựng bên bờ sông. Nhưng nhà máy dệt John được thành lập từ rất sớm, chưa từng di dời, chỉ là thiết bị đã được thay mới hoàn toàn.

Đây là lần đầu tiên Trương Hằng thấy cảnh tượng này: một nhà xưởng khổng lồ với máy móc chằng chịt, đường ống chạy ngang trần nhà. Các dây chuyền chuyển động theo ròng rọc, kéo theo từng chiếc máy may. Các nữ công nhân, đội mũ và đeo tạp dề, đứng trước máy, lặp đi lặp lại công việc nhàm chán, giống như những con rối bị điều khiển.

Ở đây, con người không khác gì cỗ máy.

Gã chuột vượn hỏi: "Hai vị muốn tìm ai? Tôi có thể giúp. Ở đây không có ai là tôi không biết."

Holmes và Trương Hằng liếc nhau. Trương Hằng khoác vai gã, nói: "Thật ra, chúng tôi cũng muốn mở một nhà máy dệt. Lần này đến là để học hỏi kinh nghiệm."

Tên kia lập tức trở nên cảnh giác: "Thế thì không được! Nếu hai vị nói sớm, tôi đã không cho vào!"

"Đừng tuyệt tình thế," Trương Hằng mỉm cười. "Bọn tôi muốn tuyển một nhóm thợ lành nghề. Nếu anh giúp, giá cả sẽ rất dễ thương lượng."

Gã chuột vượn có vẻ động lòng, nhưng miệng vẫn nói: "Không được, tôi không thể phản bội ông chủ Stotz được. Ông chủ Stotz đã cho tôi công việc này, còn là họ hàng xa của tôi nữa. Tôi không thể làm chuyện có hại cho ông ấy."

"Nếu mọi việc suôn sẻ, đây sẽ là một khoản tiền lớn," Trương Hằng nói. "Đủ để anh ăn chơi một thời gian dài đấy."

. . .

Trong lúc hai người đang nói chuyện, Holmes đã lặng lẽ rời đi.

Hai mươi phút sau, Trương Hằng và Holmes gặp lại nhau bên ngoài nhà máy. Gã chuột vượn tiễn họ ra tận đường, hớn hở nói: "Tôi sẽ sớm lập danh sách ngay. Đảm bảo toàn những người siêng năng, thật thà, không có ý đồ gì cả."

"Vậy thì tốt quá. Khi nào chúng tôi tìm được địa điểm, sẽ đến tìm anh." Trương Hằng nói.

Gã chuột vượn hài lòng quay lại nhà máy, Holmes lại lên tiếng. "Không tệ. Tôi không nhìn lầm cậu. Cậu có tố chất làm nghề này. Chỉ cần rèn luyện thêm một chút, đám ngốc ở Scotland Yard sẽ không phải là đối thủ của cậu."

"Vậy còn anh?"

Holmes cười khẽ: "Tôi đã xác định được hung thủ là ai rồi."

"Ồ? Là ai?"

"Đừng vội. Khi nào tôi thu thập đủ bằng chứng, tôi sẽ công bố kết luận. Xét ở một khía cạnh nào đó, Gregson nói cũng không sai. Đưa ra phán đoán khi chưa có đủ bằng chứng là điều tối kỵ trong nghề của chúng ta. Một khi đã mặc định ai là hung thủ, chúng ta sẽ vô thức bỏ qua những bằng chứng không có lợi cho suy luận đó. Gregson đã mắc phải sai lầm này. Anh ta tin rằng thằng nhóc Paul đã giết Molly, nên mọi bằng chứng thu thập được đều chống lại thằng bé."

Holmes dừng lại, nói tiếp: "Cơ sở của suy luận là sự quan sát. Đầu tiên, cậu cần phải có khả năng quan sát xuất sắc để nhận ra những chi tiết nhỏ mà người khác bỏ qua. Mỗi chi tiết nhỏ đó giống như một chấm mực tờ giấy trắng. Sau đó, cậu vẽ một vòng tròn trên giấy, bao trọn tất cả các chấm lại. Vòng tròn đó chính là câu trả lời."

"Thật sinh động," Trương Hằng nói. "Vừa hay, nhà máy hóa chất nơi Paul làm việc ở ngay bên cạnh. Chúng ta có nên đến đó xem không?"

"Thế thì còn gì bằng." Holmes đáp. "Tôi cũng có người cần tìm ở đó."

Sau đó, hai người đi đến nhà máy hóa chất. Nơi đây chủ yếu là nam giới làm việc, nên việc quản lý không quá nghiêm ngặt như ở nhà máy dệt. Dù có giám sát, nhưng Holmes vẫn bỏ ra nửa bảng để nói chuyện với vài người về Paul. Khi quay lại, anh ta xoa cằm. "Thú vị thật."

"Sao thế?"

"Ở đây, mọi người có những đánh giá trái ngược nhau về Paul. Nhưng điều đó cũng bình thường. Tôi đã đoán trước được. Gregson cũng đã đến đây. Anh ta hỏi người quản lý và nhận được kết luận rằng Paul là một tên lưu manh, lười biếng, xảo quyệt và suốt ngày gây rối. Nhưng khi tôi hỏi đồng nghiệp của hắn, họ lại đánh giá rất cao, nói rằng hắn là một người tốt bụng, luôn sẵn lòng giúp đỡ người khác, thậm chí còn đứng ra bảo vệ họ... Và đó có lẽ là lý do hắn không được lòng ban quản lý." Holmes nói.

"Tối hôm xảy ra chuyện, hắn ở đâu?" Trương Hằng hỏi.

"Đó là vấn đề. Nhà máy hóa chất tan ca muộn hơn nhà máy dệt nửa tiếng. Sau khi tan ca, Paul đến tìm Molly như thường lệ. Chuyện này ai cũng biết. Nhưng sau đó, không ai biết hắn ở đâu, không có ai làm chứng cho hắn. Tuy nhiên, không sao. Khi chúng ta bắt được hung thủ, sự trong sạch của hắn sẽ được chứng minh."

"Vậy tiếp theo chúng ta đi đâu?"

"Những gì chúng ta có thể điều tra đã xong rồi. Phần còn lại, hãy để đội thám tử nhí Phố Baker làm." Holmes nói. "Chúng ta về thôi."

. . .

Trương Hằng không lạ gì cái tên "Đội thám tử nhí phố Baker". Mỗi khi lũ trẻ bẩn thỉu, hôi hám, ồn ào này xuất hiện, mặt bà Hudson sẽ trở nên rất khó coi. Bà phải dán mắt vào chúng, sợ chỉ lơ là một chút là có thứ gì đó trong phòng khách biến mất.

Holmes đưa ba shilling cho đứa trẻ cầm đầu tên Wiggins. "Đây là tiền đi lại của các cậu. Hãy theo dõi tên Pearson ở nhà máy hóa chất Wood, xem hắn làm những gì, rồi báo cáo lại cho tôi. À, từ giờ trở đi, chỉ một mình cậu đến gặp tôi thôi, bảo những người khác đợi bên ngoài. Không thì bà Hudson sẽ giết tôi mất."

"Rõ, thưa chỉ huy!" Lũ trẻ đồng thanh hô vang, đứng nghiêm một giây rồi cười rộ lên, tản đi như đàn chim sẻ.