Sau trận chiến khốc liệt, thung lũng giờ đây chìm trong một bầu không khí ảm đạm, nặng nề đến nghẹt thở. Mùi máu tanh nồng và tử khí vẫn còn vương vấn trong gió, đặc quánh, ám ảnh khứu giác mỗi người lính sống sót, như một lời nguyền rủa kinh hoàng không ngừng. Hoàng Minh cùng Thành, Hùng, Long và những đồng đội khác được lệnh thu dọn chiến trường, một nhiệm vụ đau lòng hơn cả việc trực tiếp chiến đấu trên mặt trận, bởi nó là lúc đối diện với cái chết.

Họ lặng lẽ di chuyển giữa những thi thể nằm la liệt, không còn nguyên vẹn, bị biến dạng khủng khiếp bởi gươm đao và vó ngựa. Khuôn mặt ai nấy đều không còn vẻ mệt mỏi mà thay vào đó là sự trống rỗng, vô cảm đến đáng sợ, như những pho tượng đá biết đi. Có những gương mặt quen thuộc, là những người lính trẻ vừa hôm qua còn cười đùa, chia sẻ ước mơ, giờ đã nằm bất động, đôi mắt mở trừng trừng nhìn lên bầu trời xám xịt, không còn chút ánh sáng hay hy vọng.

Hoàng Minh phải cắn chặt răng, nuốt ngược nước mắt và cảm giác buồn nôn khi nhìn thấy những cảnh tượng kinh hoàng, tàn khốc. Một người lính trẻ nằm gục bên cạnh cây giáo, bụng bị xuyên thủng, ruột gan phơi bày trên nền đất lạnh lẽo, ruồi nhặng đã bắt đầu bâu. Một người khác bị chém nát đầu, bộ não vương vãi trên nền đất đá nhuốm đầy máu, trắng bệch lẫn lộn. Cảnh tượng đó là lời nhắc nhở tàn nhẫn về cái giá của chiến tranh, về sự vô thường của sinh mạng, về sự mong manh của kiếp người.

Tiếng nấc nghẹn ngào vỡ òa từ một góc. Một người lính già, râu tóc bạc phơ, đang ôm chặt lấy thi thể một chàng trai trẻ, có lẽ là con trai ông. Ông ta gào khóc vật vã, tiếng khóc xé lòng, lay động cả không gian tĩnh mịch. "Con ơi! Cha đã nói con đừng đi mà! Con sao lại bỏ cha đi thế này! Hứa với cha sẽ trở về mà!". Tiếng gọi xé lòng ấy vang vọng, hòa vào tiếng gió, khiến lòng người nghe thêm quặn thắt.

Ngay gần đó, một người lính khác thì lặng im như chết. Anh ta ngồi xổm cạnh xác đồng đội, đôi mắt mở to vô hồn nhìn chằm chằm vào khoảng không, không một giọt nước mắt, không một tiếng động. Có lẽ nỗi đau đã quá lớn, khiến mọi cảm xúc đều bị đóng băng. Tay anh ta vẫn nắm chặt chuôi kiếm, nhưng toàn thân thì bất động, như một phần của khung cảnh tang thương.

Thành thì thào, giọng anh ta khản đặc, như vừa trải qua một cơn ác mộng kinh hoàng. "Tao. tao không thể tin được. Chỉ mới hôm qua thôi. tụi nó còn nói về gia đình, về ngày trở về, về những ước mơ nhỏ bé, về cô gái mà tụi nó thầm thương". Nước mắt anh ta lăn dài trên gò má lấm lem bụi bẩn và máu khô, hòa lẫn vào nhau, tạo thành những vệt bùn nhơ.

Hùng cúi gằm mặt, vai run lên từng đợt, những tiếng nấc nghẹn ngào cố gắng kìm nén, nhưng không thành. "Đây là chiến tranh sao? Đây là những gì tụi mình phải trải qua sao? Là những người phàm trần phải chịu đựng cảnh này? Tại sao lại tàn khốc đến vậy?". Long chỉ im lặng, ánh mắt vô hồn nhìn vào khoảng không, nhưng bàn tay chàng siết chặt lấy thanh kiếm dính máu, móng tay hằn sâu vào da thịt, đến mức bật máu.

Hoàng Minh dù cũng đau đớn không kém, nhưng chàng vẫn cố giữ sự bình tĩnh một cách lạ lùng, như thể một bản năng mới đã trỗi dậy. Chàng nhẹ nhàng đặt tay lên vai Thành, vỗ nhẹ, như truyền đi chút sức mạnh cuối cùng của mình. "Nín đi, Thành. Đừng để nước mắt rơi vô ích. Tụi mình phải sống. Sống vì tụi nó. Sống để báo thù cho tụi nó, để chúng không phải chết vô nghĩa, để máu của chúng không đổ xuống đất này uổng phí". Lời nói của chàng không phải để an ủi đơn thuần, mà là để nhắc nhở về mục đích sống còn của họ, về sự căm thù đang cháy bỏng.

Sau khi thu dọn xong chiến trường, những người lính còn sống sót được lệnh lập trại dã chiến. Đó là một khoảng đất trống rộng lớn giữa thung lũng, được bao quanh bởi những tảng đá lớn và vài bụi cây khô cằn, trơ trụi như những ngón tay gầy guộc vươn lên trời. Những chiếc lều vải thô sơ được dựng lên vội vã, chen chúc nhau, chỉ đủ để che mưa che nắng tạm bợ, không hề có sự thoải mái.

Đêm đó, nhiệt độ giảm sâu, từng đợt gió rít lên như tiếng quỷ khóc qua các kẽ đá, mang theo cái lạnh cắt da cắt thịt. Những người lính co ro trong tấm áo giáp mỏng manh, cố gắng tìm hơi ấm từ những đống lửa nhỏ leo lét, nhưng dường như vô ích trước sự lạnh lẽo bao trùm. Mùi khói và mùi thuốc súng vẫn quẩn quanh không gian, làm họ khó ngủ, ám ảnh từng hơi thở, từng giấc mơ chập chờn.

Hoàng Minh ngồi tựa lưng vào một tảng đá, siết chặt chiếc Phật ngọc trong tay. Vết thương ở bắp tay vẫn nhức nhối, nhưng nỗi đau thể xác không bằng nỗi đau trong lòng. Chàng nhớ An Nhiên. Nhớ cái ôm cuối cùng, cái siết tay bịn rịn không muốn rời. Nhớ nụ cười của nàng, ấm áp như ánh nắng ban mai, xua tan mọi giá lạnh. Nhớ cả mùi hương quen thuộc của căn bếp nhỏ, mùi của hạnh phúc đã qua, giờ chỉ còn là hoài niệm xa xăm.

Bỗng, một giọng nói khàn khàn cất lên bên cạnh, phá vỡ sự tĩnh lặng đáng sợ của màn đêm. "Mày không ngủ được à, Hoàng Minh?". Đó là Hùng, anh ta cũng đang co ro bên đống lửa, ánh mắt nhìn xa xăm vào màn đêm tối tăm, vô định, không biết ngày mai sẽ ra sao.

"Không. làm sao ngủ được chứ, Hùng?". Hoàng Minh đáp, giọng chàng cũng đầy vẻ mệt mỏi, nặng trĩu. "Cứ nhắm mắt lại là thấy, thấy những gì đã xảy ra. Thấy gương mặt của bọn họ, những người đã ngã xuống, thấy nụ cười của họ. Thấy cả những tên giặc quỷ đó, đầy hung tợn, máu lạnh".

Thành và Long cũng đã tỉnh giấc, ngồi xích lại gần đống lửa, cố gắng tìm chút hơi ấm, chút an ủi. Thành khẽ thở dài, một tiếng thở dài thườn thượt, đầy sự bất lực. "Tao cũng vậy. Tao cứ nghĩ về nhà. Về vợ con tao. Không biết họ giờ này thế nào. Có bình yên không? Có biết tụi mình đang ở đâu, đang làm gì không?".

Long đột nhiên lên tiếng, giọng chàng trầm và khàn, chứa đựng nỗi nhớ nhung khôn nguôi. "Tao cũng nhớ nhà. Nhớ mùi cơm mẹ nấu, nóng hổi, thơm lừng, những bữa cơm đoàn viên. Nhớ tiếng chim hót ở vườn nhà, trong trẻo, yên bình, không có tiếng súng đạn. Ở đây. ở đây lạnh lẽo quá. Lạnh đến tận xương tủy, lạnh cả vào tâm hồn".

Bốn người bạn ngồi cạnh nhau, giữa cái lạnh buốt xương và nỗi cô đơn bủa vây, giữa hàng ngàn người nhưng lại cảm thấy lẻ loi đến lạ. Họ không nói nhiều, chỉ thỉnh thoảng trao đổi vài câu bộc bạch nỗi lòng, đủ để hiểu sự đồng cảm sâu sắc. Những người nông dân chất phác lần đầu tiên phải đối mặt với một thực tại tàn khốc đến vậy, vượt xa mọi tưởng tượng của họ về chiến tranh.

"Mày có thấy sợ không, Hoàng Minh?". Hùng đột nhiên hỏi, ánh mắt nhìn thẳng vào chàng, đầy sự chân thật, như một đứa trẻ lạc lối giữa cuộc đời.

"Tao. tao sợ. Sợ chết. Sợ không được trở về. Sợ An Nhiên ở nhà sẽ cô đơn, sẽ không có ai bên cạnh để nương tựa, sợ nàng phải chịu khổ sở một mình".

Hoàng Minh nhìn vào ngọn lửa đang leo lét, ánh mắt chàng xa xăm, như đang nhìn về một nơi rất xa xôi, một tương lai không biết có đến, chàng nói tiếp "Tao còn sợ không giữ được lời hứa với An Nhiên, lời hứa sẽ trở về để sống trọn đời bên nàng, để xây dựng gia đình. Nhưng. nếu tao sợ, nếu tụi mình sợ, ai sẽ bảo vệ làng? Ai sẽ bảo vệ gia đình mình? Tụi mình không thể hèn nhát được, không thể làm những kẻ bỏ chạy khi đất nước lâm nguy!".

"Nhưng. sao mà không ghê tởm được chứ?". Thành nói, giọng anh ta run rẩy, đầy sự căm hờn và uất nghẹn. "Cái mùi máu. cái cảnh tượng đó. Tao cứ thấy buồn nôn. Cứ thấy bọn giặc quỷ đó, mặt mũi chúng hung ác, tàn bạo, chúng chẳng khác gì súc vật. Tao muốn xé xác chúng ra, ăn tươi nuốt sống chúng, trả thù cho tất cả!".

Long siết chặt tay, những khớp ngón tay trắng bệch, run lên bần bật. "Tao cũng muốn. Chúng đã tàn phá tất cả, cướp đi sinh mạng của bao người vô tội, từ già đến trẻ. Tao hận chúng. Tao sẽ không bao giờ tha thứ cho chúng. Tao sẽ chiến đấu đến khi nào chúng bị quét sạch khỏi đất nước này, đến khi nào non sông được bình yên trở lại, không còn bóng giặc!".

Bốn người bạn nhìn nhau. Ánh mắt họ không còn sự sợ hãi đơn thuần, mà thay vào đó là sự căm phẫn tột độ, sự quyết tâm cháy bỏng và một nỗi đau thầm kín không thể nói nên lời, chỉ có thể cảm nhận. Họ đã mất đi sự hồn nhiên của những người nông dân. Giờ đây, họ là những chiến binh, mang trong mình vết sẹo của chiến tranh, của máu và nước mắt, của sự mất mát vĩnh viễn.

Giữa đêm khuya thanh vắng, khi những đống lửa đã gần tàn, một bóng người cao lớn tiến đến chỗ nhóm Hoàng Minh. Đó là Tướng quân Trấn Bắc, áo giáp của ông vẫn còn vương bụi đất và vết máu, nhưng gương mặt ông lại hiện rõ vẻ mệt mỏi và đau thương tột độ. Đôi mắt ông hằn lên những tia đỏ vì thiếu ngủ, và khóe miệng ông mím chặt, thoáng vẻ mếu máo, như đang cố kìm nén một tiếng thở dài.

Ông dừng lại trước nhóm của Hoàng Minh, ánh mắt quét qua từng gương mặt trẻ, đôi mắt họ hằn rõ sự sợ hãi và mất mát. Tướng quân trầm giọng, nhưng vẫn đầy sự kiên nghị. "Các con. ta biết. các con đã trải qua một đêm địa ngục. Ta biết các con đau đớn. Ta cũng vậy. Những người đã ngã xuống. họ là anh em của ta".

Ông ta đưa tay vỗ vai Hùng, rồi Thành, rồi Long, và cuối cùng là Hoàng Minh. Bàn tay ông thô ráp, nhưng cái chạm lại đầy sự thấu hiểu, đồng cảm. "Nhưng các con phải nhớ. Họ đã không chết vô ích. Máu của họ đã đổ xuống để bảo vệ từng tấc đất này. Để bảo vệ những người thân yêu của chúng ta ở phía sau".

Giọng Tướng quân Trấn Bắc bỗng trở nên khàn đặc, đầy xúc động. "Ta biết. các con là nông dân. Lần đầu cầm gươm, lần đầu thấy máu. Nhưng các con đã chiến đấu như những dũng sĩ thực thụ. Các con đã chứng minh mình là những người con ưu tú của Đại Việt!". Ông ta nhìn thẳng vào mắt Hoàng Minh, ánh mắt đầy sự tin tưởng và một chút đau lòng.

"Hãy nghỉ ngơi. Cố gắng ngủ một chút. Ngày mai. cuộc chiến sẽ tiếp diễn. Và chúng ta sẽ chiến đấu tiếp. Vì những người đã ngã xuống. Vì một ngày mai. chúng ta được trở về với gia đình mình trong vinh quang!". Ông nói xong, khẽ gật đầu, rồi quay bước đi, để lại phía sau một sự im lặng nặng trĩu và một chút hơi ấm lan tỏa trong lòng những người lính trẻ.

Lời an ủi của tướng quân, dù ngắn ngủi, nhưng lại có sức mạnh xoa dịu lạ kỳ. Hoàng Minh cảm thấy lòng mình vơi đi phần nào nỗi sợ hãi, thay vào đó là sự kính trọng và quyết tâm sắt đá hơn. Anh và những người bạn cùng làng trao đổi ánh mắt. Không còn sự sợ hãi đơn thuần, chỉ còn sự kiên định và quyết tâm sắt đá. Họ biết, con đường phía trước còn rất dài và đầy chông gai, nhưng họ đã sẵn sàng đối mặt cùng nhau.

Ngày tiếp theo, khi bình minh ló dạng, báo hiệu một ngày chiến đấu mới, khắc nghiệt hơn. Những trận giao tranh ác liệt, dữ dội hơn, với quy mô lớn hơn hẳn, đã diễn ra không ngừng nghỉ. Quân ta, dù thiếu thốn về trang bị, dù mệt mỏi sau những trận chiến liên miên, nhưng lại có lòng dũng cảm và ý chí kiên cường không gì lay chuyển nổi. Họ chiến đấu bằng cả sinh mạng, bằng cả niềm tin vào ngày độc lập, bằng tất cả những gì mình có, không hề chùn bước.

Mũi tên bay như mưa, xé toạc không khí, ghim vào bất cứ ai không kịp tránh. Tiếng gươm đao va chạm liên hồi, tạo nên âm thanh chói tai, đinh tai nhức óc. Tiếng la hét của binh lính, tiếng rên rỉ của những người bị thương, tiếng thét của quân giặc hòa vào nhau thành một bản hợp xướng chết chóc, kinh hoàng. Máu phun ra như suối, nhuộm đỏ cả nền đất, tạo thành những vũng lầy ghê rợn, lấp đầy từng hốc đá.

Hoàng Minh, Thành, Hùng, Long. Bốn người bạn từ làng Bích Sơn luôn sát cánh bên nhau, trở thành một khối thống nhất giữa biển người, giữa vòng vây kẻ thù. Họ bảo vệ lẫn nhau, đỡ đòn cho nhau, động viên nhau vượt qua những khoảnh khắc sinh tử cận kề. Hoàng Minh vung kiếm, chàng đã quen dần với mùi máu tanh, với tiếng hét của kẻ thù, với cảnh giết chóc. Mỗi nhát kiếm của chàng giờ đây đều dứt khoát và hiểm hóc hơn, mang theo sự căm thù.

Chàng đã học cách lợi dụng địa hình hiểm trở, sử dụng khéo léo những tảng đá lớn để làm vật chắn, tránh những đợt tấn công ào ạt của quân địch. Có lúc, một tên lính giặc to lớn, vung chiếc búa tạ khổng lồ lao đến, Hoàng Minh lách mình né tránh một cách nhanh nhẹn, rồi tung một cú đâm chí mạng vào chỗ hiểm yếu của kẻ địch. Tên giặc gầm lên một tiếng rồi ngã vật xuống, máu trào ra như suối, đôi mắt trợn ngược.

Thành thì lúc nào cũng như một bức tường thành vững chắc, dùng thân mình che chắn cho đồng đội khi cần. Anh ta dùng cây giáo của mình để đẩy lùi những đợt tấn công dồn dập, tiếng rống giận dữ của anh ta át cả tiếng gươm đao, tiếng binh khí va chạm. Hùng và Long linh hoạt hơn, di chuyển nhanh nhẹn, dùng kiếm và giáo phối hợp ăn ý, tạo nên những đòn đánh bất ngờ, khiến quân địch không kịp trở tay, phải tháo chạy.

Đôi lúc, họ gần như kiệt sức, muốn gục ngã, nhưng chỉ cần nhìn thấy ánh mắt của nhau, nhìn thấy quyết tâm cháy bỏng trong ánh mắt đồng đội, họ lại có thêm sức mạnh để tiếp tục chiến đấu. Hình ảnh quê nhà, hình ảnh người thân yêu là sợi dây cuối cùng níu giữ họ, không cho phép họ gục ngã giữa chiến trường, giữa vòng vây tử thần.

"Hoàng Minh, cẩn thận phía sau mày!". Hùng hét lớn, kịp thời đẩy một tên lính địch định đánh lén Hoàng Minh bằng một nhát rìu hiểm ác. "Mày sao rồi? Có bị thương không?".

Hoàng Minh thở dốc, vung kiếm hạ gục tên địch vừa lao tới, rồi quay lại nhìn Hùng, mỉm cười nhợt nhạt. "Tao ổn! Cảm ơn mày! Mày cũng cẩn thận đấy! Mẹ nó, bọn chúng đông qua, như châu chấu giết hoài không hết!". Tiếng gươm đao va chạm, tiếng la hét át cả lời nói, khiến họ phải gào lên để nghe thấy nhau.

Mỗi khi có thời gian nghỉ ngơi hiếm hoi, họ lại tìm cách sưởi ấm cho nhau, chia sẻ chút lương khô ít ỏi còn sót lại. Họ nói về nhà, về những kỷ niệm ở làng Bích Sơn, về những người thân yêu đang chờ đợi họ trở về. Những câu chuyện đó, dù ngắn ngủi, nhưng lại là hơi ấm quý giá nơi chiến trường lạnh lẽo, là liều thuốc tinh thần duy nhất giúp họ vượt qua.

"Mày nghĩ bao giờ thì chiến tranh kết thúc hả, Long?". Thành hỏi, giọng anh ta đầy vẻ mệt mỏi nhưng vẫn cố gắng tìm kiếm hy vọng nhỏ nhoi, le lói như đốm lửa trong đêm.

Long nhìn lên bầu trời đầy sao, không trả lời ngay. "Tao không biết, Thành. Nhưng tao biết, dù bao lâu đi nữa, tụi mình cũng phải sống sót trở về. Để kể cho con cháu nghe về cuộc chiến này. Để giữ lời hứa với gia đình, với An Nhiên, với tất cả mọi người, với tổ quốc thân yêu!".

Hoàng Minh siết chặt chiếc Phật ngọc trong tay. Nỗi nhớ An Nhiên cồn cào trong lòng, thiêu đốt từng thớ thịt, từng tế bào. Chàng tự nhủ, chàng sẽ chiến đấu đến hơi thở cuối cùng để bảo vệ nàng, để giữ trọn lời hứa đã trao. Dù khó khăn đến mấy, chàng cũng sẽ về. Không chỉ vì mình, mà còn vì nàng, vì tương lai của họ, vì một cuộc sống bình yên sắp tới. Hơi ấm từ chiếc Phật ngọc, như hơi ấm từ bàn tay An Nhiên, tiếp thêm sức mạnh cho chàng giữa cuộc chiến tàn khốc, giữ chàng vững vàng không gục ngã.